ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ

ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ

ΑΡΧΙΚΗ

π.ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ

Ο Ι.ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΣΤΟ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Είπεν ο Κύριος «Άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος είμί»

(Α' Πετρ. 1,16· Λευϊτ. 20,7,26)

ΑΓΙΟΣ με απόλυτη έννοια είναι μόνο ό Θεός. «Εις άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός». 'Υπό σχετική όμως έννοια άγιοι μπορούν να ονομαστούν και όσοι πιστεύουν στο Χριστό, βρίσκονται σε κοινωνία μ' Αυ­τόν, μετέχουν των μυστηρίων της Εκκλη­σίας και αγωνίζονται έχοντας ως πρότυπο τον Θεάνθρωπο να γίνουν, όσο είναι ανθρωπί­νως δυνατό, όμοιοι μ^’ Αυτόν, δηλαδή να φτάσουν στο «καθ’ όμοίωσιν». Ό άγιος είναι μια σταθερή και αδιάκοπη ανοδική πορεία προς τη θέωση. Ή άνοδος αυτή συντελείται με τη δύναμη του Θεού κυρίως «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ίωάν. 1δ,5), είπεν ό Κύριος. Και «πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντί με Χριστώ» (Φιλιπ. 4,13), ομο­λογεί ο άπόσοτολος Παύλος.

«Άλλοι θαυμάζουν», σημειώνει ό μητρο­πολίτης Φλωρίνης π. Αυγουστίνος Καντιώτης στο βιβλίο του Μυρίπνοα άνθη (έκδ. «Ό Σταυρός», Αθήναι 1995⁴, σελ. 9), «την ώστικήν δύναμιν που εφεύρεν ή επιστήμη δια να έξαποστέλλη τους αστροναύτας της εις την Σελήνην και τά άστρα, αλλ* ημείς θαυμάζομεν την δύναμιν του Χρίστου, ή ο­ποία απορρέει από τον σταυρόν και ωθεί προς τα άνω, προς τούς ουρανούς των α­ρετών, ημάς τους χοϊκούς, τα τέκνα του Αδάμ και της Εύας».

Αλλ έκτος από τη θεια χάρι οι άγιοι αγωνίστηκαν σκληρά για να φτάσουν στον ουρανό. Πάλεψαν με τα πάθη τους, πάλε­ψαν με τους πειρασμούς του κόσμου, πάλε­ψαν με τον διάβολο. Και όσες φορές ως άν­θρωποι έπεφταν, με τη μετάνοια ξανασηκώ­νονταν και συνέχιζαν τον αγώνα.

Υπάρχει ή αντίληψη μεταξύ πολλών ότι οι άγιοι είναι απόκοσμοι και ακοινώνητοι άνθρωποι. Κάθε άλλο. Οι άγιοι είναι οι πρα­γματικά κοινωνικοί και όντως ολοκληρω­μένοι άνθρωποι. Διότι ό άνθρωπος γίνεται άγιος με τη συνεχή υπέρβαση του εγωκεν­τρισμού, πού είναι ή ρίζα όλων των αντικοι­νωνικών πράξεων. Επιδίωξη του αγίου είναι όχι το ατομικό του συμφέρον αλλά το κοινό συμφέρον και ακόμα περισσότερο, το θέ­λημα του Θεού. Ό άγιος όχι μόνο δεν δεί­χνει αδιαφορία για τα κοινωνικά προβλήμα­τα αλλά συμμετέχει ουσιαστικά σ' αυτά, προσφέροντας τον εαυτό του και θυσιάζον­τας τον για το καλό των συνανθρώπων του, τους οποίους θεωρεί αδελφούς του, εικόνες του Θεού, μέλη του σώματος του Χριστού. Κι αυτοί ακόμα οι άσκητές, πού αναχώρη­σαν από τον κόσμο, δεν παύουν να ενδιαφέ­ρονται γι^’ αυτόν, αλλά προσεύχονται μέρα και νύκτα για το καλό των ανθρώπων. Οι άγιοι είναι ό,τι πιο εκλεκτό έχει να παρουσί­ασει ή ανθρωπότητα είναι τα μυρίπνοα άνθη του παραδείσου.

Οι άγιοι είναι ή ολοκλήρωση του άνθρω­που και ή καταξίωση του ως εικόνος Θεού. Με τη θεία χάρι και το σκληρό τους αγώνα ξερίζωσαν από μέσα τους, κατά το δυνα­τόν, τα αγκάθια των κακιών, απαλλάχθη­καν από τα πάθη, τις αγκυλώσεις αυτές της ψυχής, και παρουσιάζουν μια τέλεια ψυχική ισορροπία και αρμονία. Γι’ αυτό α­ποτελούν πόλο έλξεως για πολλούς ανθρώ­πους πού αναπαύονται όταν βρίσκονται κον­τά τους. Πόσες χιλιάδες ψυχές έτρεχαν να βρουν ανάπαυση και γαλήνη σε παλαιότε­ρους και σύγχρονους αγίους γέροντες! Πόσοι καθηγητές πανεπιστημίου και αρεοπαγίτες εναποθέτουν τον εαυτό τους στο πετραχή­λι ενός απλοϊκού και ολιγογράμματου παπ­πούλη, πού ακτινοβολεί όμως από αγιότη­τα!

Οι άγιοι είναι, κατά τον άγιο Ιωάννη της Κροστάνδης, οι ζωντανές ακτίνες τον θείου φωτός. Είναι τα κάτοπτρα που αντανακλούν το φως του. Και το θαύμα είναι, ότι πολλοί άγιοι ήσαν προηγουμένως μεγάλοι αμαρτω­λοί, αρνητές και βλάσφημοι της Εκκλησί­ας. Τί ήταν ό απόστολος Παύλος; Ό μεγα­λύτερος διώκτης τού χριστιανισμού. Τί ήταν ο ιερός Αυγουστίνος; Ένας ακόλαστος άν­θρωπος. Τί ήταν ή οσία Μαρία ή Αιγύπτια; Μια διαβόητη πόρνη. Και όμως έγιναν τέκνα Θεού αλλάζοντας ριζικά ζωή. Γι’ αυτό πολύ σωστά λέχθηκε, ότι οι άγιοι, είναι το διαρκές θαύμα τον Θεού στην ιστορία. Είναι ή ζωντανή απόδειξη ότι ή πίστη μας είναι α­ληθινή και το Ευαγγέλιο μπορεί να εφαρμο­στεί και να μεταμορφώσει τον άνθρωπο.

Μια άλλη άποψη πού ακούγεται είναι, ότι οι άγιοι έζησαν «τω καιρώ εκείνο», τα πα­λιά τα χρόνια. Σήμερα δεν υπάρχουν άγι­οι. Και ότι επίσης άγιοι μπορούν να γίνουν μόνο όσοι φεύγουν από την κοινωνία και πάνε μοναχοί. Μέσα στον κόσμο δεν μπο­ρεί κάνεις ν αγιάσει. Τί έχουμε να πούμε σ’ αυτά; Μα τι άλλο από το να ανατρέξουμε στο αγιολόγιο της Εκκλησίας μας και να δούμε ποιοί άγιασαν. Βεβαίως μια μεγά­ληταξί αγίων είναι οι αναχωρητές, οι μονά­χοι και ασκητές πού έζησαν στις έρημους, μακριά από τον κόσμο, στα μοναστήρια και στα ασκητήρια.

"Όμως οι περισσότεροι έζησαν και άγια­σαν μέσα στην κοινωνία της εποχής τους. Αφήνουμε τα εκατομμύρια των μαρτύρων και ερχόμαστε σ^' αυτούς πού είχαν ειρηνικό τέλος.

Μέσα στον κόσμο δεν έζησε δ δίκαιος Νώε και μάλιστα μόνος μέσα στο πιο διε­φθαρμένο περιβάλλον πού γνώρισε ή ανθρω­πότητα, ώστε να το θεώρηση ό Θεός άξιο ολοκληρωτικού αφανισμού; Και όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να γίνει άγιος.

Μέσα στον κόσμο δεν έζησε ο γίγαντας της πίστεως, ο Αβραάμ, πού υπάκουσε στην εντολή του Θεού και δέχτηκε να θυσιάσει το μονάκριβο παιδί του;

Μέσα στα Σόδομα και Γόμορρα δεν έζη­σε σαν λουλούδι μέσα στο βούρκο ο Λώτ, χωρίς να επηρεαστεί, παρ' όλο πού κατά τον απόστολο καθημερινά «ψυχήν δικαίαν άνόμοις έργοις εβασάνιζε» (Β' Πέτρ. 2,8);

Μέσα στον κόσμο δεν έζησε ο σώφρων Ιωσήφ ο Πάγκαλος, πού απέρριψε τις προ­κλητικές προτάσεις της διεφθαρμένης κυρίας του και προτίμησε τη φυλακή προκειμένου να μείνει αγνός;

Μέσα στον κόσμο δεν έζησε ο μεγαλύτε­ρος άνθρωπος προσευχής, ο Δαυίδ ο βασι­λεύς; Αυτός, πού παρ' όλα τα τεράστια και μακροχρόνια εσωτερικά και εξωτερικά προ­βλήματα πού αντιμετώπιζε, τις επαναστά­σεις, τους διωγμούς, τούς πολέμους και την καθημερινή μέριμνα ενός ολοκλήρου κρά­τους, εν τούτοις κάθε βράδυ αφιέρωνε ώρες ολόκληρες εντόνου προσευχής προς το Θεό;

Και αν όλοι αυτοί οι άγιοι και άλλοι πολλοί έζησαν στην παλαιά διαθήκη, πριν έλθει ο Χρίστος και το άγιο Πνεύμα, πόσοι άγιοι θα υπάρχουν στην Καινή Διαθήκη, στην εποχή της χάριτος; Είναι γεμάτα τα συναξάρια με αγίους πού έζησαν μέσα στην κοινωνία. Αγίους πού είχαν οικογένεια και παιδιά, επισήμους ή άσημους, ανθρώπους κάθε επαγγέλματος, άνδρες ή γυναίκες, νέους, γέροντες και μικρά παιδιά, που έζη­σαν σαν επίγειοι άγγελοι και έκαναν θαύ­ματα.

Ό μητροπολίτης Φλωρίνης π. Αυγου­στίνος Καντιώτης μελέτησε και βρήκε αγί­ους από κάθε επάγγελμα και συγκέντρωσε τούς βίους τους σ' ένα βιβλίο του με τίτλο Άγιοι απ' όλα τα επαγγέλματα (έκδ. «Ό Σταυρός», Αθήναι 1991"). Ακούστε μερι­κούς" άγιος έπαρχος, άγιος στρατηγός, ά­γιος δικαστής, άγιος δάσκαλος, άγιος οικο­δόμος, άγιος ράφτης, άγιος κουρέας, άγιος επιπλοποιός, άγιος αρτοποιός, άγιος ζωγρά­φος, άγιος ηθοποιός. Σαρανταοκτώ άγιοι από διάφορα επαγγέλματα παρουσιάζονται στο βιβλίο αυτό.

'Αλλά και σήμερα, αγαπητοί αναγνώστες, στην ανατολή του 21ου αιώνος, υπάρ­χουν άγιοι. Άγιοι στα μοναστήρια και στα ασκητήρια" πού έχουν εξαϋλωθεί με νηστεί­ες, αγρυπνίες και προσευχές. Άγιοι στην ιεραποστολή πού έδωσαν το πάν για τη διάδοση του Ευαγγελίου όπως ο αείμνηστος π. Ευσέβιος Ματθόπουλος, πού πέρυσι συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την κοίμηση του, καθώς και ο π. Κοσμάς Ασλανίδης, πού άφησε την τελευταία του πνοή στο Ζα­ΐρ πριν 11 χρόνια. Υπάρχουν και σήμερα μάρτυρες πού υπέστησαν φρικτά βασανιστή­ρια μέχρι θανάτου για την πίστη τους στο Χριστό σε αθεϊστικά καθεστώτα. Υπάρχουν και σήμερα άγιοι κληρικοί όπως ο ά­γιος Νικόλαος ο Πλανάς, οι όποιοι σαν τον άγιο Σπυρίδωνα λειτουργούν μαζί με αγγέ­λους και βλέπουν θαύματα στη θεία λει­τουργία. Υπάρχουν τέλος και σήμερα άγι­οι μέσα στον απλό λαό, πού ζουν στην διε­φθαρμένη κοινωνία μας. Άγιοι σ' όλες τις τάξεις και τα κοινωνικά επίπεδα. Άγιοι στα σχολεία, στα δικαστήρια, στα στρατό­πεδα, στις κρατικές υπηρεσίες, στα νοσοκο­μεία, στα εργοστάσια* άγιοι παντού.

Υπάρχουν άγιες ψυχές πού προσεύχον­ται με δάκρυα, πού μελετούν «ήμέρας και νυκτός» το νόμο του Θεού, πού νηστεύουν, πού ελεούν.

—Πού υπομένουν στο κρεβάτι του πόνου.

—Πού δέχονται με καρτερία το βάναυσο σύζυγο.

—Πού βαστάζουν με υπομονή το μαρτύ­ριο της εγκαταλείψεως σ^' ένα γηροκομείο.

—Πού πίνουν το πικρό ποτήρι της αχαρι­στίας χωρίς γογγυσμό.

—Πού αγρυπνούν στο πλευρό του γέρον­τα πατέρα και τον φροντίζουν μέρα και νύ­κτα.

—Πού σηκώνουν το σταυρό της πολυτεκνίας χωρίς να παραβούν το νόμο του Θεού για την τεκνοποιία.

—Πού δέχονται με χαρά τις καθημερινές ειρωνείες και τα πικρόλογα των προϊσταμέ­νων και συναδέλφων τους γιατί είναι άνθρω­ποι της Εκκλησίας.

—Πού υπομένουν με καρτερικότητα το μαρτύριο της χηρείας και ξενοδουλεύουν σε εκμεταλλευτές εργοδότες για να θρέψουν τα ορφανά τους.

—Πού κρατάνε καθαρό το σώμα και την ψυχή τους και αντιστέκονται με γενναιότη­τα στους σαρκικούς πειρασμούς, όταν όλοι οι συμμαθητές τους έχουν ανήθικες σχέσεις.

—Πού υπομένουν με πίστη τις θλίψεις, τη φτώχεια, την ανεργία, την αδικία, την περιφρόνηση των προσόντων τους...

Όλοι αυτοί είναι οι εγκόσμιοι άγιοι. Αυ­τοί είναι «το άλας της γης» (Ματθ. 5,13), πού λέει ο Χριστός. Αυτοί σαν το αλάτι συντηρούν την κοινωνία από την αποσύνθεση. Για χάρι αυτών των ανθρώπων ό Θεός μακροθυμεί και αναβάλλει την δικαία του οργή.

Μπορεί να μη φαίνονται σ' εμάς. Οι πνευματικοί πατέρες όμως τους γνωρίζουν και μπορούν να το μαρτυρήσουν. Είναι ακόμα αυτοί πού κάποια μέρα θα μας κρίνουν* «ουκ οίδατε ότι οι άγιοι τον κόσμον κρινούσι;»(Α' Κορ. 6,2).

Συνεπώς οι αντιρρήσεις, ότι οι άγιοι έζη­σαν «τω καιρώ έκείνω» και ότι μέσα στη σύγχρονη κοινωνία δε μπορεί να γίνει καν­είς άγιος και ότι «θέλω ν^’ αγιάσω αλλά δέν μ^’ αφήνουν», είναι εκ τού πονηρού και προφάσεις εν άμαρτίαις.

Τίποτε, αδελφοί, δεν μας εμποδίζει να γίνουμε άγιοι θέληση χρειάζεται. Αν υπάρχει θέληση, όπως έλεγε ό Μ. Αντώνιος, και σε μια μέρα μπορεί κάποιος να γίνει άγιος. Ό Χριστός κι αυτή την ώρα μας καλεί «άγιοι γίνεσθε»!

Ας τελειώσουμε με τον πόθο - προσευ­χή μιας ευσεβούς ψυχής προς τον Κύριο* «Δός μας. Κύριε, αγίους' στις εκκλησίες και στα μοναστήρια μας, στις επισκοπές και στα πατριαρχεία μας, στα πανεπιστήμια και στα δικαστήρια, στα επιστημονικά και καλλιτεχνικά κέντρα, στις αγορές και στις τράπεζες, στα επιτελεία και στα υπουργεία, στα σχολεία και στις οικογένειες, στα νοσοκομεία και στα άσυλα, στα χωριά και στις μεγαλουπόλεις, στους ουρανοξύστες και στις τρώγλες. Παντού έχομε ανάγκη από αγίους, δεν μπορούμε να ζήσωμε χωρίς αυτούς, στείλε μας γρήγορα αυτό το σπάνιο είδος.

Δός μας αγίους, Κύριε, όχι μόνο στους τοίχους και στους τρούλους των ναών,όχι μόνο στα τέμπλα και στα προσκυνητάρια,όχι μόνο στα εικονίσματα και στα συναξά­ρια.

Αλλά στη ζωή μας και στην κοινωνία μας, στο σήμερα, στο εδώ και στο τώρα. Αγίους με τα ρούχα της δουλειάς, αγίους άνδρες και γυναίκες και παιδιά. "Αγίους που ν’ αναστήσουν την ύπαρξή μας, αγίους πού ν’ αλατίσουν την εποχή μας. Αγίους πού να μας ξαναδώσουν Εσένα, τον άγνωστο Χριστό!». ΑΜΗΝ.(Από τον "ΣΤΑΥΡΟ")

ΑΜΑΡΤΙΑ ΚΑΙ ΑΓΙΟΤΗΤΑ

Το ερώτημα, το πολύ παράδο­ξο ερώτημα πού μας απασχό­λησε σε προηγούμενο άρθρο μας, είναι το πώς μπορεί να εξη­γηθεί το γεγονός ότι ό απόστολος Παύ­λος θεωρεί τον εαυτό του χειρότερο από όλους τούς αμαρτωλούς και μάλιστα πώς εξηγείται το ότι όλοι οι άγιοι της Εκ­κλησίας μας ακριβώς το ίδιο πράγμα δέ­χονται για τον εαυτό τους και μάλιστα το υποστηρίζουν με απόλυτη βεβαιότητα. Ό καθένας τους δηλαδή θεωρεί ότι είναι ό χειρότερος από όλους τούς αμαρτω­λούς, ό πρώτος των αμαρτωλών!

Όλοι λοιπόν, πρώτοι, όλοι κορυφαίοι στην αμαρτία και μάλιστα αυτοί πού εί­ναι άγιοι; Τί συμβαίνει έδώ πέρα; Είναι σωστό να δεχτούμε κάτι τέτοιο ως αλη­θινό;

Ή απάντηση είναι, ναι! Πράγματι, όλοι οι άγιοι έχουν δίκαιο όταν λένε ότι είναι στην κορυφή των αμαρτωλών. Δεν πρό­κειται για αυθυποβολή ούτε για σχήμα υπερβολής. Αυτή είναι ή αλήθεια.

Οι άγιοί μας, συναισθανόμενοι και βε­βαιώνοντας ότι είναι οι χειρότεροι όλων των αμαρτωλών, είναι απολύτως ειλι­κρινείς. Γιατί είναι ειλικρινείς όμως, αφού είναι άγιοι; Είναι ειλικρινείς, διότι, όσο προοδεύουν στην αγιότητα, τόσο περισ­σότερο φωτίζονται από τον Θεό, ώστε να βλέπουν καθαρά στο εσωτερικό της καρδιάς τους.

Το εσωτερικό της καρδιάς του κάθε άν­θρωπου παραλληλίζεται συχνά με ένα σκοτεινό δωμάτιο. Μπαίνοντας κανείς σε κάποιο τέτοιο δωμάτιο, δεν μπορεί να διακρίνει τις ακαταστασίες και τα σκου­πίδια πού υπάρχουν μέσα σ' αυτό. Εν­δεχομένως ψηλαφώντας μπορεί να δια­πιστώσει κάποιες πολύ - πολύ εμφανείς ακαταστασίες: αναποδογυρισμένα τρα­πέζια π.χ. ή κάτι παρόμοιο. Ως προς την καρδιά αυτό αντιστοιχεί με την κατάστα­ση εκείνη, κατά την οποία ό άνθρωπος ουσιαστικά πνευματικώς είναι τυφλός. Έτσι δεν συνειδητοποιεί καθόλου την άμαρτωλότητά του. Το πολύ να διακρίνει τα εντελώς οφθαλμοφανή. Γι’ αυτό και συνήθως στην κατάσταση αυτή λέει: Ε­γώ είμαι καλός άνθρωπος. Δεν έκλεψα, δεν σκότωσα και άλλα παρόμοια.

Άς ξαναγυρίσουμε όμως στο σκοτεινό δωμάτιο. Αν σ' αυτό το σκοτεινό δωμά­τιο ανάψει κάποιος ένα κερί, τότε βλέ­πει αρκετή ακαταστασία. Αν ανάψει μια λάμπα, θα δει ακόμη πιο πολλά ακα­τάστατα. Και αν ανοίξει τα παράθυρα και μπει ό ήλιος μέσα, τότε θα διακρί­νει ακόμη και τη σκόνη πού κατακάθεται πάνω στα έπιπλα, και τότε θα ανα­φωνήσει: Πω, πω! Τί βρώμικο δωμάτιο είναι αυτό! Το πιο ακάθαρτο δωμάτιο του κόσμου είναι!

Κάτι ανάλογο γίνεται και με την κατά­σταση της καρδιάς. 'Αν ό άνθρωπος έχει καλή διάθεση, ό Θεός φωτίζει το εσωτε­ρικό του. Τον φωτίζει με τη μελέτη του λόγου του, με τη χάρη των ιερών Μυ­στηρίων και της προσευχής, με τις συμβουλές του Πνευματικού και άλλων α­γιασμένων ανθρώπων, και με ποικίλους ακόμη τρόπους. Και όσο μεγαλύτερη προθυμία δείχνει, τόσο πιο πολύ πνευ­ματικό φως του χαρίζει ό Θεός. Και εκεί πού πριν έβλεπε μόνο κλοπές και φό­νους, τώρα διακρίνει καθαρά και την ελάχιστη πνευματική κηλίδα, αδιόρατες επιθυμίες, αμαρτωλά πάθη και αντίθεα αισθήματα πού μπορεί να κρύβονται α­κόμη και κάτω από φαινομενικά άγια έργα, στο βάθος όμως είναι ένοχα, γεμά­τα υπερηφάνεια, κενοδοξία, ύλοφροσύνη.

Έδώ ακριβώς βρίσκονται οι άγιοι. Βλέ­πουν! Είναι γεμάτοι από το φώς του Θε­ού, γι' αυτό και διακρίνουν ακόμη και τα απειροελάχιστα ένοχα κινήματα και αι­σθήματα. Και καταλαβαίνουν ότι οποιο­δήποτε καλό έχουν, το οφείλουν μόνο στη χάρη του Θεού και ότι χωρίς τη βο­ήθεια και τη χάρη του Θεού είναι χαμέ­νοι. Αυτή ή διαπίστωση, επειδή έχουν αυξημένη πνευματική ευαισθησία, τούς κάνει να πονούν φοβερά. Γι' αυτό και κραυγάζουν με φρίκη: Είμαι ό χειρότερος των αμαρτωλών! Και συμπληρώνουν θριαμβικά: Ευλογητός ό Θεός! Ακόμη και έμενα με ελεεί και με σώζει.

Τώρα και ό καθένας από μας μπορεί να εξετάσει τον εαυτό του:

Βλέπουμε άραγε; Τί βλέπουμε;

'Αν βλέπουμε τον εαυτό μας πραγματι­κά αμαρτωλό, άμαρτωλότερο από όλους τούς άλλους, αυτό είναι σημάδι ότι βαδί­ζουμε σωστά στα ίχνη των αγίων μας. 'Αν νομίζουμε όμως ότι είμαστε καλοί και ότι οι άλλοι είναι χειρότεροι από μας, τό­τε πραγματικά πάσχουμε, είμαστε άρρω­στοι πνευματικώς.

Να προσέξουμε όμως και τούτο: Εί­ναι άλλο πράγμα να λέμε ότι είμαστε α­μαρτωλοί και άλλο το να το αισθανόμα­στε βαθιά αυτό. Τη φράση «είμαι αμαρ­τωλός» τη λέμε οι περισσότεροι εύκολα. «Ατιμία δέ καρδίαν δοκιμάζει», λέει ό άγι­ος Ιωάννης της «Κλίμακος». Δηλαδή την πραγματική κατάσταση της καρδιάς τη φανερώνει ή περιφρόνηση πού θα δε­χτούμε από κάποιον. Ό άνθρωπος πού πραγματικά αισθάνεται άμαρτωλότερος από όλους, όσο και αν περιφρονηθεί, δεν στενοχωρείται, διότι δέχεται ότι αυ­τό του αρμόζει. Γι΄ αυτό και, όταν περι­φρονείται, επαναλαμβάνει τα λόγια του ευγνώμονος ληστού: «άξια ων έττράξαμεν άπολαμβάνομεν»!

Αυτή είναι ή αληθινή αγιότητα!

Ό Θεός να μας φωτίζει, ώστε πάντο­τε να βλέπουμε την άμαρτωλότητά μας, δηλαδή την αληθινή κατάσταση της ψυ­χής μας! ■(Από τον «ΣΩΤΗΡΑ»)

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ